Spheren
Muziek van
Paul Merkus
Op. 23 Sonatine / Nocturne / Finale

Opus 23 is een driedelig stuk wat in zijn geheel is opgedragen aan Marja, een bevriend pianodocente. Het enthousiasme waarmee sommigen van haar leerlingen enkele van mijn composities vertolkten vormde een bron van inspiratie dat oeuvre verder uit te breiden met dit driedelige stuk voor piano solo.

Het eerste deel is een sonatine, qua stijl, maar niet direct qua vorm. De sonatine opent met een eenvoudig thema (in een majeur toonsoort, nogal ongebruikelijk tot dan toe) wat diverse gedaanten aanneemt. De doorwerking vervolgt dit thema in de paraleltoonsoort waarna het weer terugkeert in de oorspronkelijke hoofdtoonsoort. Het tussenspel betreft een koraalmelodie, waarna de reprise vervolgt met een levendiger begeleiding. De doorwerking van de reprise neemt in tweede instantie een steviger wending zodat op het einde het karakteristieke maestoso karakter middels een stuwende baslijn volledig gestalte krijgt.

Het tweede deel van dit werk is een nocturne, qua sfeer, maar niet qua vorm. Het nocturnekarakter krijgt vorm middels een continue reeks akkoorden die een haast stotterende melodie ondersteunen. Een veelvuldig gebruik van groot-septiem akkoorden zet de sfeer en de dynamiek in het piano doet de rest. Als tweede sfeer komen er kabbelende ladderfiguren aan het woord, steeds eindigend in een voorhouding met oplossing (appogiatura - figuren). Als derde sfeer treffen we een "wals in vierkwartsmaat" die na een sonore toonzetting naadloos overgaat in de reprise van het begin van deze nocturne, maar nu nog weidser.

Het derde deel van dit werk is de finale, kwa inzet, maar niet kwa lengte. Deze korte finale (in een presto tempo) heeft een zeer verfrissend karakter na de diepzinnige nocturne en maakt veelvuldig gebruik van snelle ladderfiguren, eindigend met een voorhouding. Toch steekt ook hier de lyriek weer de kop op in een kort tussenspel, waarna de snelle ladders deze korte finale snel besluiten.

Sonatine :
Nocturne :
Finale :