Spheren
Muziek van
Paul Merkus
Op. 45 Rengaine

Nadat de dwarsfluit jarenlang wat op de achtergrond was geraakt heeft de aanschaf van een nieuw instrument dit weer nieuw leven doen inblazen. De nieuwe fluit geeft veel fraaier klinkende resultaten, iets wat zeker een nieuwe impuls ter compositie vormt. Vandaar dat ik na lange tijd in de zomer van 2006 weer eens een stuk voor fluit en piano heb geschreven, maar liefst twintig jaar na het vorige laatste stuk voor fluit en piano, het Siciliano, opus 13 uit de zomer van 1986.

Dit eendelige stuk is getiteld "Rengaine", hetgeen Frans is voor "eenvoudig liedje" of een "simpel deuntje". Deze benaming is enerzijds een passende titel, want het opus opent inderdaad met een zeer eenvoudige melodie (semplice). Anderzijds is het echter ook een eufemisme want na het eenvoudige openingsdeuntje volgt er wel degelijk meer. Er volgt een variatie op het thema met een rijkelijke omspeling in de fluit en meer beweging in de pianobegeleiding, overgaand in een wat meer dansante gedeelte (giocoso) waarvan de gepaste opwinding weer tot rust gebracht wordt middels een kort tussenspel. In een wat langzamer tempo (meno mosso) volgt daarna een ietwat lyrischer tweede thema wat aanvankelijk in mineur gestalte krijgt bij een sobere pianobegeleiding, maar wat daarna in een majeurvariatie terugkomt boven een heel wat beweeglijker pianopartij (animato). Dit mondt uit in een hoogtepunt voor de fluit onder een puntig stuwende baslijn in de piano, (agitato) waarna de fluit tot rust komt. De piano krijgt daarna kans om uit te pakken in een groots en weelderige tussenspel (maestoso) wat gevolgd wordt door omspelingen van dit nieuwe thema door de fluit als ware hij bedwelmd (intontito). Na een afsluitende triller (à la cadens) keren we terug naar het eenvoudige openingsthema ("la rengaine") wat eerst in mineur, maar daarna in de meer herkenbare majeurvorm door de fluit wordt herhaald (reprise) in het hogere octaaf om zo voor een stralende afsluiting van dit opus te komen.

Een kleine drie jaar na de compositie heeft de Rengaine dan eindelijk zijn wereldpremiere beleefd en wel in 2009 in het Muziekcentrum in Eindhoven. In het kader van een muzikale happening vanuit mijn toenmalige werkgever was er een open podium waar gemusiceerd kon worden. Het muzikaal afwerking van het instuderen van dit opus heeft nog nieuwe gezichtspunten opgeleverd die tot aanpassingen van de dynamiek, de frasering en de aanduidingen in de bladmuziek hebben geleid.
Het repeteren heeft ook tot een opname geleid.

Op 24 februari 2017 heeft de Amerikaanse WEB-site flutetunes.com de Rengaine als "Tune of the Day"gepubliceerd. Zie https://www.flutetunes.com/tunes.php?id=3007


Eigen partituur:
Eigen fluitpartij:

flutetunes partij & partituur:
flutetunes audio tracks:
flutetunes play-along acc.: