Spheren
Muziek van
Paul Merkus
Op. 58 Fantasie

Deze "Fantasie" opus 58 is een stuk voor piano solo wat in het begin van 2012 is ontstaan.

Deze compositie draagt een groot aantal gebruikelijke kenmerken (veel gebroken akkoorden, meestal in grondligging, gebruik van grote septiemakkoorden, enz), maar het bijzondere aan dit stuk is de 8/8 maatsoort. Ik merkte al spelende dat mijn improvisaties een soort syncopen bevatten, maar nadere analyse bij de notatie wees uit dat het hier eigenlijk om een onregelmatige maatsoort gaat: 8/8 met een verdeling in 3 + 3 + 2 achtsten. Nadat dat patroon voor mezelf duidelijk was geworden werd het ook zaak dat consequent door te voeren, zowel in de compositie als in de notatie ervan. Zo zijn alle achtsten van de gebroken akkoorden in de linkerhand genoteerd in groepjes van drie, drie en twee.

Het stuk begint met een korte expositie van het eerste thema, wat herhaald wordt met gebroken akkoorden en dan modulerend uitloopt op een ietwat jazzy mijmering. Een hernieuwde inzet voert naar de opbouw van een hoogtepunt (vol rijkelijk gebroken akkoorden) wat, eenmaal bereikt, ook modulerend uitloopt op een open cadens. Een derde verwant thema wordt aanvankelijk heel eenvoudig begeleid ("semplice") maar na drie regels is het onvermijdelijk dat de begeleidingsakkoorden opnieuw gebroken worden, hetgeen uitloopt in verdere omspelingen, steeds hoger en steeds zachter. Er volgt een terugkeer naar het derde thema, maar nu wordt het vanuit de diepte ("sonore") opgebouwd, en gaat het via een "maestoso" brug door naar de grandiose reprise van het tweede thema (waarbij de gebroken akkoorden een nog grotere omvang omspannen en de akoorden van de rechterhand nog verder aangevuld zijn met onderstemmen), waarna het stuk plots afsluit.